Çintemani

 

Geçen hafta, biraz geç yaşında doğum yapan bir arkadaşımı ziyaret etmek için koşa koşa doğumevine gittiğimde refakatçisi bana hoşgeldin demeden “aaaa Çintemani” dedi…..

Ne dedi şimdi böyle, iyi bir şey mi acaba???? diye içimden geçirdim ama o telaşe içinde hemen soramadım “çintemani ne ki diye”……

 

 

 

 

 

 

 

Bebeği görme, sevme, anneye geçmiş olsun, nasılsın, ağrın var mı, sütün geldi mi diye klasik lohusa ziyareti sözcüklerini söyledikten sonra daha fazla sabredemedim ve refakatçiye döndüm “pardon, çintemani nedir acaba” diye sordum…..

 

“Aaaaa bilmiyor musunuz, fularınızdaki motifler çintemani, Osmanlı motifi, çok güçlü anlamı var” dediğinde pek mahçup oldum, boynuma taktığım fuların desenine, motifine dikkat etmediğim için ve çok teşekkür ettim….

 

 

 

 

 

Eve döner dönmez hemen araştırmaya başladım çintemani, çintemani diye diye, öğrenince de yeni bir şey öğrenmenin heyecanıyla sizlerle paylaşmak istedim…….

Çintemani sıklıkla karşımıza çıkan bir Osmanlı motifiymiş. Ancak sadece Osmanlı ya da İslam sanatında değil doğu felsefesinde de çintemani güçlü anlamlar ifade eden bir sembolmüş…..

Çintemani motifinde  üç daire ve dıştan içe hilallerin içinde  üç göz mevcut, bu gözler; "gönül gözü, akıl gözü, dünya gözünü" simgeliyor ve her biri diğerine müdahale etmeden, uyum içinde hayata bakışı anlatıyormuş meğerse....

Bu motifi, Osmanlı öncesi dönemde Orta Asya’da göçebe olarak yaşayan Uygur Türkleri saltanat simgesi olarak kullanmışlar. Daha sonra Osmanlı dönemi süslemelerine girmiş ve çintemani (Çin beneği) adını almış.  Padişah ve şehzade kaftanlarında, saray halılarında sıkça kullanılmış…..  

 

Günümüzde ise çini, kumaş, halı gibi el sanatı ürünlerinde kullanılmakta.....

 

 

 

 

 

Etrafıma bir baktım ki ne göreyim, geçen ay Kastamonu günlerinden pek beğenerek aldığım ve mutfak masasına serdiğim örtüde bile bu motif varmış. Algı da seçicilik mi diyeyim yoksa tevafuk mu.…..

Belki de daha önce öğrenmem gereken bir bilgiyi, bu yaşımda duymuş, araştırmış ve öğrenmiş oldum. Eeeee ne demişler, öğrenmenin yaşı yok………