Elektrik, İnsan Hayatında Yaptığı Fantastik Değişim ve Bilim Kurgu Masalları.......

 

Salı günü (31.03.2015) yaşadığımız elektrik kesintisini, ilk anda sadece kısa süreli ve lokal  olarak düşündük..... Çünkü on yıldır böyle bir şey yaşanmamıştı, nadiren ve sigorta atması benzeri basit bir nedenle olan elektrik kesintileri en fazla on dakika sürer, hemen normal hayatımıza dönüverirdik..... Ancak bu sefer kesinti uzayınca, sadece bizim mahallemizde, bizim şehrimizde olmadığını, bir çok ilimizde aynı anda kesinti olduğunu öğrenince ve sürenin belirsizliği hepimizde ciddi bir telaşa yol açtı.........

Elektriksiz, internetsiz ne yapardık??????? 

Allahtan bir kaç saat sonra sorun giderildi de elektrikli,  akıllı telefonlu, internetli ve sosyal medyalı dünyamıza geri dönebildik.....  Bu sayede elektriğe ve teknolojiye ne kadar bağımlı olduğumuzu, onlar olmadan yapabileceğimiz şeylerin ne kadar sınırlı ve bize yetersiz olacağını düşünme fırsatımız oldu........

Bizim yaş jenerasyonumuz, çocukluğunda akraba ziyaretlerine gittikleri elektrik olmayan köy evlerinde gaz lambası ile akşam yemeği yiyip ebeveyn sohbetleri dinlemiştir mutlaka. Yani birazcık bağışıklığımız var, bir süreliğine de olsa elektriksiz vakit geçirebilmeye. Ama bugünün gençleri sudan çıkmış balık gibi oldular bu birkaç saatlik elektrik kesintisinde…..

Elektrik önemli, hem de çok önemliymiş. Kıymetini anlamış olduk bir kez daha.....

 

   

 

 

 

  

Bir varmış, bir yokmuş...... Eski çağlardan beri farkına varılmasına rağmen, elektriğin ve ampulun icadı çok gecikmiş aslında.... 1800’lü yılların son çeyreğine kadar yani 135- 140 yıl öncesine kadar ne ampul ne elektrikli aletler varmış…....
İnsanoğlu yüzyıllarca elektrik ve teknoloji olmadan nasıl yaşamış ve nasıl sadece insan gücü, hayvanlar ve mekanik araçlarla medeniyetler kurulmuş diye düşünmeden edemedim.......
Ortaokul yıllarımda okuduğum, hayal dünyamı ortaya çıkaran, geliştiren serüvenlerle dolu Jules Verne kitaplarını hatırladım birden.
O kitaplarla başlayan ve sonraki yıllarda tarih kitabı veya tarihi roman okurken oynamayı sürdürdüğüm, yüzyıllar öncesiyle bugün arasında hayali yolculuk yapıp, "hikayenin tarihi ile günümüzde aynı olan şeyleri bulma ve aynı duyguları hissetme" oyunum aklıma geldi. Hava aynı, su aynı, çiçek aynı, ağaç aynı, elma aynı, kilim aynı, yün yastık aynı. Öyleyse su içerken, elma yerken, çiçeği koklarken, ağacı seyrederken onlarla aynı duyguları hissediyorum diye düşüncelere dalmışlığım, hayaller kurmuşluğum çoktur. Bu noktadan çıkarak empati yapmaya çalışıp, insan davranışlarının yüzyıllarca uzaktan benzerliğine çok şaşırmışımdır......
Daha sonra "hikayenin tarihi ile günümüzde farklı olan şeyleri bulma" ile oyunuma devam ederim. Tarihin anlı şanlı hükümdarlarının, krallarının, kraliçelerinin, romanlardaki kahramanların bugün kullandığımız sıradan bir aleti bile bilmedikleri düşüncesiyle kendimi daha şanslı  hissederim. Haksız mıyım ama, o çok güçlü kudretli krallardan, zengin insanlardan çok daha gösterişli oyuncaklarımız var bugün……
Beni  en  şaşırtan şey ise, tekerleğin icadından (Sümerler MÖ 3.500) sonra dönüm noktası olan buhar makinesinin icadına (1698'de Thomas Savery - 1777’de James Watt) kadar geçen sürenin çok uzun olması……
Buharlı motorlar, 1787 yılına kadar sadece su pompalarını ve tekstil makinelerini çalıştırmak için kullanılmış. 1800’lü yılların ilk çeyreğinde, buhar makinesiyle çalışan gemiler ile yolculuk başlayınca; Jules Verne fantastik hayaller kurup Balonla Beş Hafta (1863), Dünyanın Merkezine Yolculuk (1864), Denizler Altında Yirmi Bin Fersah (1870), Seksen Günde Devr-i Âlem (1873) kitaplarını yazmış……



 

Ve Elektrik İcad Edildi

Elektriğin icadı aşamalarında 1800'lü yıllarda bir çok bilim adamı rol almış, 1873’te Zénobe-Théopline Gramme elektrik enerjisinin hatlar aracılığıyla etkin bir biçimde iletilebileceğini göstermiş. 1880’de Thomas Edison’un ampulü keşfiyle elektrik enerjisi aydınlatmada kullanılmaya başlanmış.

Nikola Tesla (1856-1943), elektrik üzerine sayısız  deney yapmış, elektriğin kablosuz taşınabilmesi, alternatif akım, uzaktan radyo kontrolü, hidroelektrik santral gibi bir çok buluşa imza atmış 20. yüzyılın en önemli dahilerinden biridir.....

 

 

 

 

Ardından elektrikli makinelerinin icat edilmeleri hız kazanmış….

Radyo 1898 yılında (Marconi) ilk defa gemiden sahile haberleşmek için kullanılmış, ilk televizyon görüntüsü 1926 yılında (John Logie Baird),  renkli televizyonun ABD'de geniş kitlelerce kullanımı ise 1960'lı yıllarda  gerçekleştirilmiş.

Gelelim yakın tarihimizdeki gün be gün şahit olduğumuz her gün yeni bir yeniliğe ayak uydurmaya çalıştığımız icadlara…..

Kablosuz telefon sistemi  GSM (Global System for Mobile Communications) teknolojisi 1973 yılında (Martin Cooper) geliştirilmiş ve ilk SMS 1992 de ise gönderilmiş. 1991 yılında cep telefonu üretilerek ilk görüşme yapılmış.

Amerikan ordusunun güvenlik amaçlı iletişim ağı Arpanet ile 1969 yılında gönderilen ilk e-posta iletisi “QWERTYUIOP”. Bilim adamları (özellikle Vinton Cerf) bu iletişim ağını  bilgisayarlar arasında veri transferi için  1970 yılında kullanmaya başlamış ve 1973-1978 yılları arasında TCP/IP geliştirilen protokol ile dünyanın her yerinden internete bağlanmaya izin verilmiş.
Bilgisayarla sağlanan, uluslararası bilgi iletişim ağı internet, hangi kullanıcının hangi makinede olduğu bilgisini ayırmak için  @ sembolü (Ray Tomlinson) ve bilgi paylaşımında bir devrim olan www (world wide web) oluşumu bugün milyarlarca insan tarafından kullanılıyor.
10 Mart 1876 tarihinde ilk telefon görüşmesi  (Graham Bell) yapıldığında  19. ABD Başkanı Rutherford B. Hayes'ın “Çok güzel bir buluşa benziyor ama Tanrı aşkına bunu kim, niye kullanmak istesin ki?” yorumu aklıma geldi birden ve   bugün yaşasaydı telefonsuz durabilir miydi acaba dedim içimden.......
 
 

İnternet üzerinden arama motorlarının en ünlüsü Google 19 Ağustos 2004 tarihinde (Larry Page ve Sergey Brin), şu anda dünyanın en fazla ziyaret edilen sosyal paylaşım sitesi  olan Facebook 4 Şubat 2004 tarihinde (Mark Zuckerberg) kuruldu. Gençlerin ve bağımlılarının sanki dünya kurulalı beri varmış, onsuz yaşanamazmış zannedebilecekleri  Facebook'un şu anda 1 milyardan fazla kullanıcısı bulunmakta........

Diğer sosyal ağ ve mikroblog sitesi olarak 2006 yılında (Jack Dorsey) kurulan  internet dünyasının SMS'i, Twitter'da her dakika yaklaşık 98 bin tweet atılmakta.....
Fotoğraf paylaşma programı Instagram Ekim 2010'da, akıllı telefonlar için geliştirilen, platformlar-arası çalışma özelliğine sahip bir mesajlaşma uygulaması WhatsApp Messenger (Biran Acton ve Jan Koum) Ağustos 2012  hayatımıza girmiş.
Bilim kurgu kitaplarında ve çocukluğumuzdaki TV dizilerinde uzaya yolculuk, ışınlanma, zaman makinesi, robotlar filan hayal edilirdi ama dünyanın en büyük kütüphanesi,  bilgi deposu ve bilgi iletişim ağı internet ön görülmüş müydü? Hiiiiiç hatırlamıyorum...... 

Her şey son 100 yılda hatta son 30 yılda inanılmaz bir hızla gelişti. Vallahi iyi uyum sağlıyoruz her yeniyi öğrenmeye. Ortanın üzerinde gelir düzeyinde olan ailelerin bile uzun yıllar sadece radyo, buzdolabı sonra merdaneli çamaşır makinesi, siyah beyaz televizyon ve ahizeli telefon gibi elektrikli ev araçları vardı.  Bu evlere doğmuş olup teknolojik gelişime uyum sağlayan bizim yaş gurubundan herkese hayranlık duyuyorum.....
Bakalım daha neler icat edildiğine şahit olacağız ömrü hayatımızda, hadi hayırlısı....

Işınlanma, klonlanma, zamanda yolculuk makineleri bulunacak mı acaba?
Gelelim benim fantastik hayalime…. Zaman makinesi icat edilmiş ve  bugün kullandığımız teknoloji harikaları ile "bir kaç dakikalığına" tarihin anlı şanlı hükümdarlarını, krallarını, kraliçelerini, romanların kahramanlarını ziyaret edip onları şaşırtıyorum...... Belki bir gün olur mu ki?   

Ali baba ve kırk  haramiler masalındaki “açıl susam açıl” sözleriyle, bugün hepimizin çok alışık olduğu asansörün ve otomatik kapıların açılmasının; yine masallarda sevdiği kişiyi gösteren "fanuslar" ile kilometrelerce uzaktaki kişilerle yüzyüze görüşme yaptıran tango, skype programlarının benzerliği şaşırtıcı değil mi sizce?

Alaaddin'in "sihirli lambası" belki de zaman makinesi olamaz mı?

1899 yılında "Artık yeni hiçbir şey yok. İcat edilebilecek her şey icat edildi" diye konuşan Amerika Patent Dairesi Başkanı Charles Duell'in  bugün hayret verici bulunması gibi  "Zaman makinesi icat edilmeyecektir çünkü eğer gelecekte icat edilmiş olsaydı şu anda  bizim  gelecekten turistlerin akınına uğramamız gerekirdi" diyen kişi de bir gün hayret verici bulunacak mı?